Władze polskie na emigracji; Konferencje

17/18 wrzesień 1939 r.

• prezydent Ignacy Mościcki

• naczelny Wódz gen. Edward Rydz – Śmigły

• rząd gen. Felicjana Sławoja – Składkowskiego

Gen. Bolesław Wieniawa – Długoszowski

• ambasador RP w Rzymie

• ważny przedstawiciel sanacji

• rezygnacja na skutek sprzeciwu Francji

28 wrzesień 1939 r.

• prezes Światowego Związku Polaków

• umiarkowany działacz sanacji

30 wrzesień 1939 r.

30 wrzesień 1939 r. - przez prezydenta Raczkiewicza

• antysanacyjnego polityka

• ministra sprawiedliwości, spraw wojskowych

• Naczelnego Wodza – od 7 XI

• poparcie Anglii i Francji

• złożony z przedstawicieli opozycji antysanacyjnej i umiarkowanych działaczy sanacji

• siedziba rządu – Paryż, Angers, po upadku Francji – Londyn

• wrogami Polski – III Rzesza i ZSRR

• walka z III Rzeszą u boku Anglii i Francji o odzyskanie niepodległości

• powrót do granic sprzed 1939 r.

• utworzenie armii polskiej we Francji

• przejęcie kontroli nad organizacjami konspiracyjnymi w okupowanym kraju

• SN

• SL

• PPS

• SP

• August Zaleski - MSZ

• gen. Kazimierz Sosnkowski – szef Komitetu Ministrów ds. Kraju

18 grudzień 1939 r.

• namiastka parlamentu

• udział ugrupowań emigracyjnych

• organ doradczy i opiniodawczy dla rządu i prezydenta

• 22 osób, na czele Ignacy Jan Paderewski (do śmierci w 1941r.), potem Stanisław Grabski (brat Władysława Grabskiego) zastępca Stanisław Mikołajczyk

Styczeń 1940 r.

• nadzór - dowództwo Francji, sprzęt francuski

• skład – emigranci, przedstawiciele Polonii, uciekinierzy z Polski – 80 tys. (po upadku Francji ok. 25 tys. ewakuowano do Anglii, 13 tys. internowano w Szwajcarii) armia lądowa, lotnictwo, w Wielkiej Brytanii - Polska Marynarka Wojenna

• polska prasa

• nadawano audycje radiowe (np. polska sekcja BBC)

• działał Bank Polski

• szkolnictwo – Polski Uniwersytet za Granicą

1941 r. - ZSRR sojusznikiem W. Brytanii, potencjalnym sojusznikiem dla Polaków

30 lipiec 1941 r.

• układ Sikorski – Majski (przeciwny mu był prezydent Raczkiewicz)

30 lipiec 1941 r.

• uznanie nieważności paktu Ribbentrop – Mołotow

• nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Polską a ZSRR

• wzajemna pomoc w walce z Niemcami

• amnestia dla Polaków w ZSRR

• brak wzmianki o wschodniej granicy Polski

• utworzenie Armii Polskiej w ZSRR (dowódca mianowany przez stronę polską – uwolniony z sowieckiego więzienia gen. Władysław Anders)

Podpisany bez zgody prezydenta Raczkiewicza

• nieudana próba odwołania gen. Sikorskiego

• podali się do dymisji: August Zaleski, gen. Kazimierz Sosnkowski

Grudzień 1941 r. - Moskwa

14 sierpień 1941 r.

• operacyjnie Armia Polska podlega dowództwu radzieckiemu

• wyposażenie – Brytyjczycy i ZSRR w ramach Lend-Lease Act. Początkowy stan – 30 tys.

Grudzień 1941 r.

• zwiększenie stanu do 90 tys. ludzi i 30 tys. rezerwistów

• brakowało ok. 15 tys. oficerów

• fatalny stan zdrowotny polskich żołnierzy i napływającej ludności polskiej

Grudzień 1941 r. - wizyta u Stalina

• pytanie o zaginionych polskich oficerów z obozów w Starobielsku, Ostaszkowie i Kozielsku - „Uciekli do Manżurii”

1942 r.

• żądanie Stalina natychmiastowego wysłania polskich dywizji na front - odmowa gen. Andersa

  • żołnierze są schorowani

  • dywizje są niewystarczająco wyszkolone

  • mogą być szybko rozbite przez Niemców

• zarzut Stalina o uchylaniu się Polaków od walki

• zmniejszenie dostaw żywności dla Armii Polskiej (III 1942 r. 26 tys. racji)

• utrudnianie zwalniania Polaków z więzień, łagrów – spadek zaciągu do polskiego wojska

• uniemożliwienie przez ZSRR wstępowania do armii polskiego obywateli niepolskiego pochodzenia (Żydzi, Białorusini, Ukraińcy)

Marzec 1942 r.

• polskie wojsko może posłużyć do ochronyBliskiego Wschodu - przed ofensywą feldmarszałka Rommla

• decyzja o ewakuacji Armii Polskiej z ZSRR do Iranu

• styczeń - luty 1942 r. relokacja Armii Andersa do Taszkientu

Styczeń - luty 1942 r.

III – IX/X 1942 r. prawie 120 tys. ludzi:

• w tym ok. 78 tys. żołnierzy

• reszta – kobiety i dzieci (ok. 18 tys.)

• na skutek interwencji Andersa ZSRR opuściło 4 tys. polskich Żydów

13 kwiecień 1943 r. - koło Smoleńska przez Niemców masowych grobów z ciałami zamordowanych polskich oficerów

• pierwsze ekshumacje i identyfikacje ofiar z imienia i nazwiska (przy ofiarach były dokumenty) - oficerowie zabici strzałem w tył głowy, ze skrępowanymi z tyłu rękami

• sprowadzenie dziennikarzy, kryminologów z różnych państw (też neutralnych)

• zbrodni dokonano w pierwszej połowie 1940 r., gdy te tereny były w rękach sowieckich

• 15 kwiecień 1943 r. komunikat Sowieckiego Biura Informacyjnego:

  • zbrodni dokonali Niemcy w 1941 r. - chcą odpowiedzialnością obarczyć ZSRR

17 kwiecień 1943 r. - Gen. Sikorski

17 kwiecień 1943 r.

25/26 kwiecień 1943 r.

• Stalin – oskarżenie rządu gen. Sikorskiego o kolaborację z Niemcami

• zerwanie stosunków dyplomatycznych między ZSRR a Polską

• m.in. żołnierze z Armii Andersa pochodzący z Kresów RP wobec polityki Sikorskiego – zbyt uległa wobec ZSRR

• groźba buntu w oddziałach polskich na Bliskim Wschodzie

• wyjazd gen. Sikorskiego na Bliski Wschód w celu inspekcji wśród polskich wojsk

4 lipiec 1943 r. - Liberator, w drodze powrotnej do Anglii w Gibraltarze

• zginęło 17 osób, w tym Sikorski, jego córka Zofia Leśniowska, gen. Tadeusz Klimecki – szef sztabu

• przeżył czeski pilot Edward Prchal

14 lipiec 1943 r.

• 1993 r. ekshumacja, transport do Polski

• 17 wrzesień 1993 r. złożenie trumny w krypcie na Wawelu

• Stanisław Mikołajczyk (1943-1944 r.)

• Naczelnym Wodzem – gen. Kazimierz Sosnkowski (1943-1944 r.)

1943 – wrzesień 1944 r.

• przeciwny wybuchowi powstania warszawskiego, potem krytykował brak pomocy ze strony aliantów dla powstańców

• 30 IX 1944 r. zdymisjonowany przez prezydenta Raczkiewicza pod naciskiem W. Churchilla

• jego następcą gen. Bór – Komorowski (przebywający w okupowanej Warszawie)

(wrzesień 1944 – listopad 1946 r.)

• październik 1944 – maj 1945 r. po upadku powstania warszawskiego przebywał w niewoli niemieckiej, w tym czasie obowiązki Naczelnego Wodza pełnił prezydent RP, minister obrony narodowej i szef sztabu Naczelnego Wodza

• Komorowski przybył po uwolnieniu przez żołnierzy amerykańskich do Londynu i w maju 1945 r. objął stanowisko Naczelnego Wodza (do października 1946 r.)

• pełnił obowiązki Naczelnego Wodza luty 1945 – czerwiec 1945 r.

• był Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych listopad 1946 do sierpień 1954 r.

Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych - wymienieni niżej byli generałami

• 1939 – 1943 r. Władysław Sikorski

• 1943 – 1944 r. Kazimierz Sosnkowski

• 1944 – 1945 r. p.o. Władysław Anders

• 1945 – 1946 r. Tadeusz Komorowski

• w listopadzie 1944 r. zrezygnował z funkcji premiera rządu londyńskiego

• był zwolennikiem porozumienia z ZSRR

• wziął udział w konferencji w Moskwie (czerwiec 1945 r.) w sprawie utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej RP (TRJN - co ustaliła „Wielka Trójka” na konferencji w Jałcie – luty 1945 r.)

• od czerwca 1945 r. do lutego 1947 r. w TRJN pełnił funkcję wicepremiera i ministra reform rolnych

• był posłem do Krajowej Rady Narodowej ,

• w 1947 r. w wyborach udało mu się zdobyć mandat posła na Sejm Ustawodawczy

• stał na czele legalnej antykomunistycznej opozycji w kraju (PSL – jako wiceprezes, porem prezes)

• 1947–1966 był prezesem PSL na emigracji.

• działała w latach 1939 – 1941 pod przewodnictwem I. J. Paderewskiego, a faktycznie S. Mikołajczyka

• rozwiązana z powodu sporów na tle stosunków polsko – radzieckich

• Rada przeciwna podpisaniu układu Sikorski - Majski

• odtworzona w 1942 r., na czele Stanisław Grabski – rozwiązana marzec 1945 r. po konferencji w Jałcie

• odtworzona ponownie w 1949 r. przez prezydenta RP Augusta Zaleskiego

Prezydent W. Raczkiewicz i premier gen. W. Sikorski

Gen. B. Wieniawa – Długoszowski

Amnestia dla obywateli polskich - układ Sikorski - Majski

Formowanie i ewakuacja armii Andersa

Armia Andersa

Stanisław Mikołajczyk

Gen. Kazimierz Sosnkowski

28 listopad - 1 grudzień 1943 r. - Iran

• podział Europy na alianckie strefy operacyjne - Polska w strefie radzieckiej

• decyzja o ustaleniu wschodniej granicy Polski - linia rzeki Bug - San

4 - 11 luty 1945 r. - Krym - ZSRR

• utrata kresów wschodnich na rzecz ZSRR

• rekompensata terytorialna kosztem III Rzeszy

  • Pomorze Zachodnie

  • Dolny Śląsk

  • cz. Prus Wschodnich

  • Gdańsk

• utworzenie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej - przedstawiciele rządu londyńskiego i marionetkowego, komunistycznego rządu powołanego przez Stalina

• wolne wybory

17 luty - 2 sierpień 1945 r.

• przekazanie Polsce z zarząd administracyjny ziem na wschódod Odry i Nysy Łużyckiej - do czasu konferencji pokojowej

• przyłączenie do Polski Gdańska, Warmi i Mazur

Pakt Ribbentrop - Mołotow - 23 sierpień 1939 r.

• rozgraniczenie stref wpływów w Polsce na linii rzek Narwi, Wisły, Sanu

Traktat o granicach i przyjaźni - 28 wrzesień 1939 r.