PHẦN 7: SINH THÁI HỌC

Chuỗi thức ăn không dài:

• 4-5 bậc đối với HST trên cạn

• 6-7 bậc đối với HST dưới nước

Tháp năng lượng luôn có dạng chuẩn

Đúng, vì khi diễn thế nguyên sinh diễn ra đồng thời mùn hữu cơ ngà càng được gia tăng, sinh vật ăn mùn hữu cơ ngày càng nhiều —> chuỗi thức ăn bắt đầu từ sinh vật ăn mùn hữu cơ ngày càng tăng

Có 4 khu vực:

• Vùng nhiệt đới

• Vùng ôn đới

• Vùng cận bắc cực

• vùng bắc cực

Là tỉ lệ % chuyển hoá năng lượng giữa các bậc dinh dưỡng

Thất thoát 90% do:

• một số bộ phận không thể tiêu thụ như rễ, lá rơi rụng, xương,..

• Bị thải qua bài tiết

• Phần lớn mất đi do hô hấp của sinh vật

Là chu trình trao đổi các chất trong tự nhiên

Theo con đường từ môi trường bên ngoài vào trong cơ thể, qua các bậc dinh dưỡng rồi từ cơ thể sinh vật truyền trở lại môi trường

90%

Hấp thụ một lượng nhỏ

Chuyển thành hoá năng

Tồn tại trong các mô

Tạo ra sản lượng sinh vật cấp thô

Sinh vật chỉ sử dụng 1 lần qua lưới thức ăn (không tuần hoàn)

0.2%-0.5%

Khí CO2

Qua sự quang hợp của cây

• Hô Hấp ở động vật

• Hoạt động núi lửa

• Khí thải nhà máy, độg cơ

1 Phần xác và chất thải SV lắng động -> Dầu lửa, cát, than đá, trầm tích,…

Đá và ion hoà tan trong nước

• Con đường vật lí: Tia chớp, phản ứng quang hoá,…

• Con đường hoá sinh: Quá trình tổng hợp đạm trong khí quyển, vi khuẩn cố định nito

Chủ yếu qua con đường sinh học

Quá trình tổng hợp NO3- qua chu trình cố định N2:

N2->(Vi khuẩn cố định Nito)—-->NH4+->(VK nitrit hoá) —-—>NO2->(VK Nitrat hoá)———>NO3-

NH4+ và NO3-

Phân giải xác SV

VK phản Nitrat hoá

Hấp thụ của các SV

Thoát hơi nước ở lá, bốc hơi nước của đại dương, mặt đất.

Quần xã SV

• Sinh vật sản xuất

• Sinh vật tiêu thụ

• Sinh vật phân giải

Sinh cảnh

• Quan hệ cộng sinh

• Quan hệ hội sinh

• Hợp tác

• Cạnh tranh

• Sinh vật ăn sinh vật

• Ức chế cảm nhiễm

• Kí sinh

• Đúng vại

• Quần thể con mồi sẽ biến đổi trước quần thể ăn thịt sẽ biến đổi sau

Biến đổi về cấu trúc quần xã diễn ra song song với biến đổi môi trường

Có hai loại chuỗi thức ăn:

• Chuỗi thức ăn bắt đầu bằng sinh vật sản xuất

• Chuỗi thức ăn bắt đầu từ động vật ăn mùn hữu cơ

“MỘT”

“NHIỀU’’

• Số lượng cá thể trong loài

• Sinh khối

• Năng lượng ở mỗi bậc dinh dưỡng

• Tháp số lượng xây dựng trên số lượng sinh vật / đơn vị thể tích, diện tích

• Tháp sinh khối: là tổng khối lượng của các cá thể sống trong một đơn vị thể tích, diện tích ở mỗi bậc dinh dưỡng

• Tháp năng lượng, số năng lượng được tích luỹ trên một đơn vị thời gian, thể tích, diện tích ở mỗi bậc dinh dưỡng

năng lượng

Rừng mưa nhiệt đới —> Xavan -> Hoang mạc

Rừng lá thường xanh —> Thảo nguyên —> Rừng địa trung hải

• “Tuần hoàn”

• “Một chiều”

10%

Môi trường sống là tất cr những nhân tố xung quanh sinh vật, có ảnh hưởng đến sinh vật

Bao gồm 2 nhóm:

• Nhân tố vô sinh: nhân tố vật lí, hoá học

• Nhân tố hữu sinh: thành phần hữu cơ xung quanh chúng và mối quan hệ của các sinh vật

Là khoảng giá trị xác định của một nhân tố sinh thái mà sinh vật có thể tồn tại và phát triển

• Khoảng mà sinh vật thực hiện chức năng tốt nhất

• Là khoảng mà nhân tố sinh thái gây ức chế đến hoạt động sinh lí của sinh vật

Nhân tố sinh thái là những nhân tố môi trường tác động lên đời sống sinh vật

5,6-42 độ C

20 - 30 độ C

Ổ sinh thái của một loài là khoảng “không gian” mà ở đó tất cả các nhân tố sinh thái của môi trường nằm trong giới hạn sinh thái cho phép loài đó tồn tại và phát triển.

Ổ sinh thái là cách mà loài đó sống

còn nơi ở đơn giản là chỗ tụi nó cư trú thôi

Lớn hơn

Động vật ôn đới > nhiệt đới

Bộ phận cơ thể ôn đới < Nhiệt đới

(S/V) càng nhỏ —> giảm toả nhiệt

• Cùng loài

• không thời gian xác định

• có khả năng sinh sản —>thế hệ mới

• Mật độ vừa phải

• Điều kiện sống bình thường

• Mật đọ tăng cao

• Nguồn sống không cung cấp đủ

• Tồn tại ổn định

• tận dụng nguồn sống

• Tăng khả năng sống sót

• Cá thể luốn duy trì ở mức phù hợp

• Ưu thế sinh sản phụ thuộc cá thể mạnh

Có thể

quan hệ cạnh tranh cùng loài

• Giới tính

• Nhóm tuổi

• Phân bố

• Mật độ

• Tuỳ loài

• Thời gian, điều kiện môi trường

• Tập tính

• Tỷ lệ chất dinh dưỡng

• Đảm bảo hiệu quả sinh sản

• Điều chỉnh tỉ lệ giới tính —> phù hợp cho sản xuất

  • ví dụ như tằm

Tuổi mà cá thể có thể sống được (lí thuyết)

Tuổi thực tế 1 cá thể sống được

Tuổi trung bình của các cá thể trong quần thể

• Đánh giá tình hình khai thác tài nguyên như: cá, ….

• Đánh giá tiểm năng phát triển

3 Kiểu:

• theo nhóm

• đồng đều

• ngẫu nhiên

• Điều kiện sống không đều

• Dựa trên quan hệ hỗ trợ

• Điều kiện sống đồng đều

• Cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể

• Điều kiện sống đồng đều

• Không cạnh tranh gay gắt

• Sinh sản, nguồn sống, tử vong

Thay đổi theo mùa, năm, điều kiện sống

Tổng số lượng ( năng lượng, khối lượng ) cá thể phân bố trong không gian

Là kích thước nhỏ nhất mà quần thể có thể duy trì được

Kích thước lớn nhất mà quần thể có thể tồn tại phù hợp với khả năng cung cấp nguồn sống của môi trường.

• Mức sinh

• Mức tử

• Phát tán: Nhập cư, xuất cư

• Tăng trưởng hình chữ J khi môi trường không giới hạn

• Tăng rưởng hình chữ S khi môi trường giới hạn (thực tế)

2 loại:

• Biến động có chu kì theo mùa, năm,….

• Biến động không theo chu kì: yếu tố khí hậu on top

Nhân tố vô sinh

• Khí hậu ảnh hưởng rõ nhất

  —> Thụ tinh giảm, sức sống con non giảm

Nhân tố hữu sinh

• Cạnh tranh

• Số kẻ thù

• Mức sinh

• Mức tử

• Phát tán

• Mức sinh, tử

• Nhập, xuất cư

Loài có

• Đông cá thể

• Sinh khối lớn

• Hoạt động mạnh

• Vai trò quan trọng

Chỉ có ở một quần xã, hoặc số lượng lớn hơn

Sự phân tầng của thực vật kéo theo sự phân tằng của thực vật

thuận lợi

cộng sinh

cộng sinh

Ức chế - cảm nhiễm

hợp tác

hợp tác

hội sinh

cộng sinh

khống chế sinh học

Có 2 loại diễn thế sinh thái:

• Diễn thế thứ sinh

• Diễn thế nguyên sinh

• Quần xã tiên phong: không coá gì cả =)))

Quần xã đang phát triển, đỉnh cực

Quần xã đỉnh cực

Quần xã tương đối ổn định hoặc quần xã suy thoái

Khí hậu, điều kiện tự nhiên, con người

• Cạnh tranh gay gắt giữa các loài

• Loài ưu thế khống chế loài kém ưu thế

  —> loài ưu thế biến đổi môi trường

  —> loài ưu thế mới thay thế

• Tạo diễn thế sinh thái nhân tạo

• Bảo vệ môi trường

• khai thác hợp lí môi trường và tài nguyên

• Khắc phục biến đổi bất lợi môi trường

• Xây dựng kế hoạch nông lâm ngư

• Quần xã sinh vật

• Sinh cảnh

trao đổi chất và năng lượng giữa sinh vật và môi trường

• Thành phần vô sinh

• Thành phần hữu sinh

• Sinh vật sản xuất: tự dưỡng quang năng, hoá năng

• Sinh vật tiêu thụ

• Sinh vật phân giải: vi khuẩn, nấm, đv không xương

Vi khuẩn lam

Sai, trong chuỗi thức ăn mỗi loài chỉ được tham gia vào 1 mắt xích

• Sinh vật tự dưỡng

• Sinh vật phân giải mùn hữu cơ

Sai, vi khuẩn lam có thể tự dưỡng

Coá

Chu trình trao đổi vật chất trong tự nhiên

• Tổng hợp các chất

• tuần hoàn các chất

• Phân giải và lắng đọng

Than đá

• VK phản nitrat hoá trả lại N2 cho khí quyển

• Xác sinh vật —> phân giải về đất nước, khí quyển

Tia hồng ngoại —> tạo nhiệt

chu trình

một chiều

Chu trình dinh dưỡng —> môi trường

Vì các chất dinh dưỡng trong đất không được luân chuyển theo dòng tuần hoàn nên đất trở nên nghèo dinh dưỡng

70%

Tháp năng lượng

Tỉ lệ phần trăm chuyển hóa năng lượng giữa các bậc dinh dưỡng trong hệ sinh thái

Giải phóng vào môi trường