Podpisanie paktu o nieagresji między III Rzeszą a ZSRR
23.08.1939 r. - dołączony do niego tajny protokół ustalał podział Polski między oba państwa (tzw. pakt Ribbentrop – Mołotow)
Agresja III Rzeszy na Polskę
1.09.1939 r.
Agresja ZSRR na Polskę
17.09.1939 r.
Wzięci do radzieckiej niewoli oficerowie WP, policjanci, urzędnicy państwowi
Październik 1939 r. - zostali osadzeni w obozach:
Kozielsk
Starobielsk
Ostaszków
Wydanie rozkazu o rozstrzelaniu polskich jeńców
5.03.1940 r. - rozkaz wydali:
J. Stalin
W. Mołotow
Ł. Beria
Wykonanie rozkazu przez NKWD
Marzec – maj 1940 r. – rozstrzelano:
4421 jeńców w Katyniu koło Smoleńska
3820 jeńców w Piatichatkach pod Charkowem
6311 jeńców w Miednoje koło Kalinina (Twer)
7305 jeńców w więzieniach na Ukrainie i Białorusi
Agresja III Rzeszy na ZSRR
22.06.1941 r.
Układ Sikorski – Majski
Lipiec 1941 r.
zgoda władz ZSRR na powstanie Armii Polskiej w ZSRR (dow. gen. W. Anders)
amnestia dla polskich więźniów
bezskuteczne poszukiwania oficerów
Odkrycie grobów katyńskich przez polskich robotników przymusowych
pracujących dla Niemców
1942 r.
Komunikat niemieckiego radia o odkryciu w Katyniu mogił polskich oficerów
13.04.1943 r.
Komunikat radia radzieckiego
14.04.1943 r. - obciążenie Niemców odpowiedzialnością za zamordowanie polskich oficerów
Rząd polski w Londynie zwrócił się do Międzynarodowego Czerwonego Krzyża w Genewie
17.04.1943 r.
o powołanie komisji do zbadania sprawy katyńskiej.
o zbadanie sprawy Katynia wystąpili do MCK także Niemcy
Zerwanie przez ZSRR stosunków z rządem polskim w Londynie
25\26.04.1943 r.
Prace ekshumacyjne w Katyniu prowadzone przez Komisję Międzynarodową zaproszoną przez Niemców
Kwiecień 1943 r. - ustalono, że egzekucje odbyły się w marcu – kwietniu 1940 r.
Prace radzieckiej komisji nad ustaleniem okoliczności mordu na polskich jeńcach
Styczeń 1944 r. - komunikat w radio radzieckim o odpowiedzialności niemieckiej
Kongres USA w sprawozdaniu uznał ZSRR winnym zbrodni katyńskiej
1952 r.
Powstanie KPRP
Komunistycznej Partii Robotniczej - 16 lipiec 1918 r. - od 1925 r. Komunistycznej Partii Polski (KPP) - rozwiązana z rozkazu Stalina w 1938 r., z połączenia SDKPiL i PPS-Lewicy
Konspiracyjna działalność rozproszonych i nielicznych komunistów
Próbą połączenia Związek Walki Wyzwoleńczej (ZWW - Marian Spychalski)
Powstanie Grupy Inicjatywnej
1941 r. Moskwa - Stalin postanowił przejąć kontrolę nad ziemiami polskimi wykorzystując środowiska komunistyczne, doprowadzając do ich konsolidacji i powiększenia
Marceli Nowotko, Paweł Finder, Bolesław Mołojec
grudzień 1941 r. przerzuceni na ziemie polskie
styczeń 1942 r. spotkanie Grupy Inicjatywnej z działaczami ZWW – 5 styczeń 1942 r. powołanie Polskiej Partii Robotniczej (PPR – na czele Nowotko, w kierownictwie – Władysław Gomułka)
ramię zbrojne PPR – Gwardia Ludowa (GL – na czele Mołojec)
rozmowy z przedstawicielami rządu londyńskiego w sprawie przystąpienia PPR i GL do struktur Polskiego Państwa Podziemnego – zerwane po ujawnieniu zbrodni katyńskiej i zerwaniu stosunków ZSRR – rząd londyński
dążenie PPR do stworzenia ośrodka władzy na ziemiach polskich konkurencyjnego dla rządu londyńskiego
Powstanie Krajowej Rady Narodowej
31 grudzień 1943/1 styczeń 1944 r. - KRN - podziemny lewicowy parlament
na czele agent NKWD Bolesław Bierut;
cel
przejęcie władzy w Polsce po wkroczeniu Armii Czerwonej
przekształcenie Gwardii Ludowej w Armię Ludową, na czele gen. Michał Rola – Żymierski (przedwojenny oficer WP, agent NKWD)
Polscy komuniści w ZSRR
Związek Patriotów Polskich
siły zbrojne
ZPP
1943 r. Związek Patriotów Polskich
powstał z polecenia Stalina
we władzach - Wanda Wasilewska
przedwojenna komunistka
córka Leona Wasilewskiego, socjalisty, przyjaciela Józefa Piłsudskiego
Siły zbrojne w ZSRR
1. Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki,
sformowana z Polaków zwolnionych z więzień, łagrów, tych którzy nie zdążyli do Armii Andersa
dowódcą płk Zygmunt Berling (dezerter z Armii Andersa, współpracownik NKWD)
żołnierze dostali polskie mundury i symbole (orzełek bez korony)
oficerami - Rosjanie, operacyjnie dywizja podlegała dowództwu radzieckiemu
Bitwa pod Lenino
12-13 październik 1943 r.
udział kościuszkowców w bitwie
duże straty, po walce jednostka odbudowana)
potem powstała 2. Dywizja
2.Dywizja
Od 1944 r. to 1. Armia WP.
lato 1944 r. liczyła 100 tys. ludzi
na czele gen. Berling
przemianowana następnie na Ludowe Wojsko Polskie LWP
Do LWP dołączona została…
Armia Ludowa (AL) – zbrojne ramię PPR (dow. Michał Rola – Żymierski)
Nieudana próba podjęta przez „berlingowców”
Wrzesień 1944 r. - przyjścia z pomocą powstańcom warszawskim
Armia LWP wkroczyła do zrujnowanej Warszawy
Styczeń 1945 r.
Udział 1 Armii w ofensywie Armii Czerwonej na Berlin
walki o Pomorze
zajęcie silnie bronionego przez Niemców Kołobrzegu
uroczystość „zaślubin Polski z morzem” (18 marzec 1945 r.)
2. Armia LWP
na czele gen. Karol Świerczewski
służyli w niej Polacy z terenów Polski wyzwalanych przez ZSRR
udział 2 Armii w walkach na terenach Niemiec (Budziszyn, Drezno)
wkroczenie do Czechosłowacji, udział w walkach o Berlin
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
20 lipiec 1944 r. za zgodą Stalina działacze ZPP i KRN powołali w Moskwie PKWN – zalążek polskiego rządu
Stalin zatwierdził w tym dniu „Manifest PKWN”
21 lipiec PKWN ogłosił przez radio w Moskwie „Manifest” do Polaków
27 lipiec PKWN przeniósł się do Chełma, ogłosił „Manifest” z fałszywą datą 22 lipca
W PRL dzień 22 lipiec był ważnym świętem państwowym
„Manifest PKWN”
ogłoszenie PKWN legalną władzą państwową
na czele Edward Osóbka – Morawski
zastępcy – Wanda Wasilewska i Andrzej Witos (brat Wincentego)
cel – powstanie Polski jako niepodległej i demokratycznej republiki
zapowiedź wolnych wyborów,
podstawą ustroju – konstytucja marcowa z 1921 r.
sojusz z ZSRR,
reformy – reforma rolna, zachowanie prawa własności, kontrola państwa w gospodarce, reformy socjalne, zwrot majątków zagrabionych przez Niemców
do czasu wyborów funkcję parlamentu pełni KRN
Układ PKWN z ZSRR
27 lipiec 1944 r.
uznanie wschodniej granicy Polski na linii Curzona
poparcie ZSRR dla nabytków Polski na zachodzie kosztem Niemiec
Siedziba PKWN
2 sierpień 1944 r. - Lublin – (tzw. Polska Lubelska)
przejęcie władzy cywilnej na ziemiach między Bugiem a Wisłą
zarządzono dostawy żywności, przejęto zarząd nad przedsiębiorstwami
Dekret o reformie rolnej
6 wrzesień 1944 r.
chłopi otrzymali ziemię z parcelacji majątków 50/100 ha, zniszczenie polskiego ziemiaństwa
terror za pomocą Milicji Obywatelskiej (powołana w 1944 r.), NKWD (gen. Sierow), wojskowych komendantów radzieckich wymierzony w żołnierzy AK, NSZ (przedstawianych w propagandzie jako pomocników hitlerowców), na podstawie surowego dekretu o ochronie państwa (np. kara śmierci za posiadanie radia)
Rząd Tymczasowy RP
31 grudzień 1944 r. - przekształcone PKWN
uznawany tylko przez ZSRR
Komendant Główny po powstaniu warszawskim
Gen. Leopold Okulicki – Niedźwiadek
1 pażdziernik 1944 r. nominacja od Komorowskiego
21 grudzień 1944 r. nominacja od prezydenta Raczkiewicza
Organizacja NIE
Gen. Emil Fieldorf – Nil
idea powstania – już w 1943 r.
cel – konspiracja, samoobrona, propaganda, wywiad w sytuacji podporządkowania Polski ZSRR i obecności Armii Czerwonej w Polsce,
podjęcie działań po rozwiązaniu 19 I 1945 r. Armii Krajowej;
paraliż organizacji po aresztowaniu Nila (III 1945 r.) i Okulickiego (skazany w procesie szesnastu)
rozwiązana 7 V 1945 r. decyzją kolejnego komendanta NIE płk Antoniego
Sanojcy i pełniącego obowiązki Naczelnego Wodza gen. Andersa (Anders
został nim po dymisji gen. Sosnkowskiego).
Rozwiązanie AK
19 styczeń 1945 r. - rozkaz Okulickiego
zwolnienie żołnierzy z przysięgi
sugestia pozostania w konspiracji (działalność w NIE lub WiN – Wolność i Niezawisłość)
Aresztowanie w Pruszkowie
Marzec 1945 r. - uprowadzono do Moskwy – sądzeni w tzw. procesie szesnastu
Proces szesnastu
17 – 21 czerwiec 1945 r. - Moskwa – proces szesnastu przywódców podziemia
oskarżeni o współpracę z Niemcami i dywersję wobec Armii Czerwonej
wyroki
Okulicki – 10 lat więzienia (zmarł 24 grudnia 1946 r., prawdopodobnie zamordowany)
Jan Stanisław Jankowski – ostatni Delegat Rządu na Kraj – 8 lat – zamordowany
2 osoby– 5 lat
2 osoby – 1,5 roku
6 osób – po kilka miesięcy
3 osoby – uniewinnione
Kontynuacja działań NIE
Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj:
cel – budowa partyzantki antykomunistycznej
na czele płk Jan Rzepecki
akcje zbrojne - uwalnianie żołnierzy AK, NSZ z więzień, np. w Kielcach 4/5 sierpień 1945 r. )
rozwiązana 6 sierpnia 1945 r.
Powstanie Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość
2 wrzesień 1945 r. (WiN – Ruch Oporu bez Wojny i Dywersji „Wolność i Niezawisłość”)
na czele – płk Jan Rzepecki
cel – zakonspirowana akcja polityczna przeciw komunistom (np. przeciw udziałowi w referendum i wyborom, przeciw nacjonalizacji polskiej gospodarki)
nadzieja na wybuch III wojny światowej - walki zbrojne – okręgi - lubelski, białostocki, warszawski (kilka tys. ludzi), ataki na więzienia, posterunki MO, walki z wojskiem
przekazanie Radzie Bezpieczeństwa ONZ informacji o fałszerstwach w czasie referendum
infiltracja przez komunistów – wprowadzono agentów do władz WiN-u, rozbito organizację do 1952 r.
aresztowani kolejni dowódcy – sądzeni w pokazowych procesach, np. płk Franciszek Niepokólczycki, płk Łukasz Ciepliński – torturowany i zamordowany – 1 III 1951 r.
Dzień Żołnierzy Wyklętych
1 marzec - od 2011 r.
Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej
rozmowy na temat utworzenia w Moskwie w maju 1945 r.
28 czerwiec – ogłoszenie powstania tego rządu, uznanego przez ZSRR, USA, Anglię i Francję
cofnięcie poparcia dla rządu londyńskiego – 5 lipiec 1945 r.
Rozwiązanie podziemnego parlamentu
1 lipiec 1945 r. Zakopane – Rady Jedności Narodowej
współpraca z TRJN
“Testament Polski Walczącej” – odezwa „Do Narodu Polskiego i narodów zjednoczonych”
Last changed7 months ago