АКТ

Ақпараттық-коммуникациялық технология (АКТ) – бұл ақпаратты жинау, өңдеу, сақтау, тарату және қолдану процестерін автоматтандыруға арналған құралдар мен әдістер жиынтығы. АКТ компьютерлер, бағдарламалық қамтамасыз ету, интернет, мобильді байланыс және деректерді басқару жүйелері сияқты технологияларды қамтиды. Бұл технологиялар білім беру, бизнес, денсаулық сақтау, ғылым, көлік және басқа да салаларда қолданылады.

Ақпараттық технология (АКТ) ақпаратты сақтау, өңдеу және басқару үшін қолданылатын технологиялар жиынтығы болып табылады. Оған компьютерлер, серверлер, деректер базалары және бағдарламалық қамтамасыз ету жатады. Ал коммуникациялық технологиялар ақпарат алмасу мен тарату үшін қолданылады. Оларға интернет, ұялы байланыс, Wi-Fi, Bluetooth және спутниктік жүйелер жатады. Екі технология бір-бірімен тығыз байланысты, себебі ақпараттық технологиялар арқылы өңделген ақпарат коммуникациялық технологиялар көмегімен таратылады.

Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар білім беру саласында үлкен рөл атқарады. АКТ арқылы мұғалімдер мен оқушыларға қажетті ақпаратқа жылдам қол жеткізуге, онлайн сабақтар өткізуге және оқыту әдістерін жетілдіруге мүмкіндік беріледі. Электронды оқулықтар, интерактивті тақталар, қашықтан оқыту платформалары (Zoom, Google Classroom, Moodle) білім беру үдерісін жеңілдетеді. Сонымен қатар, АКТ тесттерді автоматты түрде тексеру, деректерді талдау және білім сапасын бақылау үшін де қолданылады.

Бұлттық есептеу (Cloud computing) – интернет арқылы деректерді сақтау, өңдеу және басқару технологиясы. Бұл жүйе пайдаланушыларға кез келген құрылғыдан интернетке қосылып, өз деректеріне қол жеткізуге мүмкіндік береді. Бұлттық есептеудің негізгі артықшылықтары:

Қол жетімділік – кез келген уақытта, кез келген жерден ақпаратқа кіру мүмкіндігі.

Үнемділік – қымбат серверлер мен құрылғылар сатып алудың қажеті жоқ, пайдаланушылар тек қолданған қызметтері үшін төлейді.

Қауіпсіздік – мәліметтер арнайы қауіпсіздік жүйелерімен қорғалады және резервтік көшірмелер жасалады.

Икемділік – компаниялар мен жеке тұлғалар қажеттілігіне қарай бұлттық қызметтерді оңай кеңейте немесе қысқарта алады.

Бұл технология Google Drive, Dropbox, Microsoft OneDrive сияқты сервистер арқылы кеңінен қолданылады.

Ақпараттық қауіпсіздік – бұл ақпаратты рұқсатсыз қолжетімділіктен, өзгертуден, бүлдіруден немесе ұрлаудан қорғау шаралары мен технологиялары. Ақпараттық қауіпсіздіктің негізгі қағидалары:

1. Құпиялылық (Confidentiality) – тек рұқсат етілген адамдар ғана ақпаратқа қол жеткізе алады.

2. Тұтастық (Integrity) – ақпараттың өзгеріссіз және бұрмаланбай сақталуы қамтамасыз етіледі.

3. Қолжетімділік (Availability) – ақпарат қажетті уақытта және қажет пайдаланушылар үшін қолжетімді болуы керек.

Ақпараттық қауіпсіздікке антивирустық бағдарламалар, брандмауэрлер (firewall), шифрлау технологиялары және кибершабуылдардан қорғану шаралары кіреді.